Norman Borlaug - cha đẻ Cách mạng Xanh

Norman Ernest Borlaug (1914-2009), người được mệnh danh là "cha đẻ của Cách mạng Xanh", lớn lên ở vùng nông thôn Iowa và những trải nghiệm ban đầu của ông về nạn đói trong thời kỳ Đại suy thoái đã khắc sâu vào ông một ý thức cấp bách sâu sắc. Triết lý cốt lõi của ông là "Lương thực là quyền đạo đức của tất cả những ai sinh ra trên thế giới này" và hòa bình là không thể nếu không có bánh mì.

Công trình của Borlaug bắt đầu ở Mexico vào những năm 1940, nơi ông được giao nhiệm vụ giải quyết vấn đề bệnh gỉ sắt (stem rust), một loại nấm đã tàn phá mùa màng lúa mì của đất nước. Ông đã phát triển kỹ thuật "lai tạo con thoi", trong đó ông trồng hai thế hệ lúa mì mỗi năm bằng cách luân chuyển hạt giống giữa các vùng khí hậu khác nhau ở Mexico, giúp tăng tốc đáng kể quá trình lai tạo.

Sự đổi mới quan trọng của Borlaug là lai các giống kháng bệnh của ông với một giống lúa mì lùn của Nhật Bản. Các giống lúa mì bán lùn thu được mang tính cách mạng: thân cây thấp và cứng cáp, giúp cây không bị đổ khi bón nhiều phân; cây tập trung năng lượng vào việc tạo ra hạt thay vì phát triển thân lá; có thể hấp thụ lượng lớn phân bón và chuyển hóa thành hạt ngũ cốc, cho năng suất cao vượt trội. Thành công này đã biến Mexico từ một nước nhập khẩu thành một nước xuất khẩu lúa mì.

Những giống lúa mì năng suất cao, kháng bệnh và bán lùn này chính là nền tảng của cuộc Cách mạng Xanh. Borlaug không chỉ cung cấp hạt giống; ông còn mang theo cả một "gói công nghệ" bao gồm: hạt giống cải tiến, phân bón hóa học, thủy lợi đảm bảo cung cấp đủ nước và cơ giới hóa hiện đại.

Vào giữa những năm 1960, Ấn Độ và Pakistan đối mặt với nạn đói thảm khốc. Bất chấp sự phản kháng của bộ máy quan liêu, các giống lúa mì mới, kết hợp với phân bón và thủy lợi, đã mang lại những vụ mùa đáng kinh ngạc. Vụ thu hoạch lúa mì năm 1968 của Ấn Độ là một khoảnh khắc phá kỷ lục, chứng minh những người bi quan theo thuyết Malthus (An Essay on the Principle of Population) đã sai. Thành công này là trung tâm của "Cách mạng Xanh", được ghi nhận đã cứu sống hơn một tỷ người.

Borlaug đã được trao giải Nobel Hòa bình năm 1970, là nhà nông học duy nhất được vinh danh như vậy. Ông cũng thành lập Giải thưởng Lương thực Thế giới vào năm 1986 để công nhận những người khác trong lĩnh vực này. Những câu nói nổi tiếng của ông về an ninh lương thực minh họa cho triết lý của ông và tiếp tục truyền cảm hứng cho các thế hệ sau.